Dłużnik wierzytelności – kto to jest?

Wiele osób, które mają styczność z brakiem możliwości terminowego spłacania swoich zobowiązań. W ten sposób po krótkim okresie czasu stają się dłużnikami. Następnie mają często styczność z pojęciem dłużnika wierzytelności, które wielu osobom nie jest dokładnie znane i rozumiane. Z racji tego warto jest zapoznać się ze znaczeniem pojęcia dłużnika wierzytelności oraz jakie uprawnienia ma taka osoba.

Kim jest dłużnik wierzytelności?

Przed zapoznaniem się z pojęciem dłużnika zajętej wierzytelności należy wiedzieć czym jest wierzytelność. W oparciu o definicję wierzytelność stanowi prawo umożliwiające żądanie od innego podmiotu wykonanie określonych świadczeń lub czynności. Dłużnik zajętej wierzytelności jest z kolei jednym z trzech podmiotów, do których zaliczają się:

• osoba fizyczna
• przedsiębiorstwo
• inna osoba prawna (może być to dowolna instytucja)

Taki podmiot jest tzw. dłużnikiem dłużnika (inaczej mówiąc trzeciodłużnik), przeciwko któremu toczy się już postępowanie egzekucyjne wobec zobowiązań jakie ciążą na danym dłużniku.

Dłużnik zajętej wierzytelności – przykłady jego działań

W celu zobrazowania sytuacji, gdzie niezbędna jest obecność dłużnika wierzytelności, poniżej znajdują się przykłady instytucji i osób opisujących tego rodzaju sytuacje. Zaliczają się do nich m.in:

• Zajęcie zwrotu podatku przez Urząd Skarbowy – w tym wypadku dłużnikiem zajętej wierzytelności jest Urząd Skarbowy. W sytuacji gdy na dłużniku ciąży zajęcie komornicze jego pensji, lecz przysługuje mu również zwrot nadpłaconego wypadku z Urzędu Skarbowego. W takiej sytuacji komornik decyduje, aby zwrot nadpłaconego podatku nie został zwrócony dłużnikowi, a przelany na konto komornika
• Zajęcie konta bankowego przez komornika – w rozumieniu aktualnych przepisów prawa środki pieniężne zgromadzone na koncie bankowym dłużnika również są wierzytelnością. Jest on zgromadzona w banku w postaci środków finansowych na koncie dłużnika, która w każdej chwili pozostają do jego dyspozycji. W tej sytuacji komornik ma prawo (i obowiązek) wyegzekwować kwotę środków na poczet spłaty długu i wierzyciela zajmując środki na koncie bankowym. W tej sytuacji bank również staje się dłużnikiem zajętej wierzytelności ze względu na powiązanie z dłużnikiem w postaci umowy o otwarcie rachunku bankowego
• Zajęcie pensji dłużnika przez komornika – w tym przypadku z kolei dłużnikiem zajętej wierzytelności jest pracodawca. W przypadku, gdy dłużnik ma nad sobą określoną kwotę zobowiązań do natychmiastowej spłaty, komornik jest zobligowany do kontaktu z pracodawcą. Na mocy odpowiedniego wniosku ze strony komornika pracodawca ma obowiązek przekazywania ustalonej części comiesięcznej pensji na konto komornika. Jest to spowodowane tym, iż pomiędzy dłużnikiem (pracownikiem) a pracodawcą obowiązuje stosunek Umowy o Pracę. Nakłada on na pracodawcę obowiązek odtrącania części comiesięcznych zarobków na poczet spłaty długu.

Dłużnik wierzytelności

Podział wierzytelności ze względu na możliwość ich zajęcia przez komornika

W myśl polskich przepisów prawa istnieje jeszcze kilka sytuacji, w których komornik może zająć środki dłużnika na poczet spłaty zobowiązań. Należą do nich:

• Wierzytelności z tytułu różnego rodzaju umów – oprócz zajęcia części dochodów z tytułu Umowy o Pracę komornik ma prawo zająć część dochodów z tytułu umowy-zlecenie lub umowy o dzieło
• Wierzytelności o charakterze odszkodowań – dotyczy to np. odszkodowania od ubezpieczyciela po wypadku samochodowym (komornik ma prawo wówczas zająć uzyskane środki z tytułu ubezpieczenia OC pojazdu)
• Wierzytelności z tytułu papierów wartościowych – dotyczą one wierzytelności z tytułu czeków, weksli, akcji, obligacji itp.;
  Wierzytelności z tytułu zasiłku dla bezrobotnych – komornik ma również prawo do egzekwowania należnej kwoty z tytułu zasiłku dla osób bezrobotnych;

Należy również pamiętać, iż Umowa o Pracę znacznie bardziej chroni dłużnika aniżeli umowa-zlecenie czy umowa o dzieło. W przypadku umowy o pracę komornik może zająć jedynie część uzyskiwanego dochodu – jest to ustalone i narzucone przez prawo. Z kolei w przypadku umowy-zlecenie lub umowy o dzieło nie ma takiej ochrony – komornik może zająć cały dochód uzyskiwany z tego źródła.

Co ciekawe, istnieje jednak kilka sytuacji, w których komornik nie może egzekwować kwoty należnej wierzycielowi z tytułu zaległych zobowiązań. Do tej grupy przypadków zaliczają się:

• Sumy środków na tzw. cele specjalne – są to kwoty środków przyznawane dłużnikowi ze strony Skarbu Państwa na tzw. cele specjalne. Można do nich zaliczyć stypendia na kształcenie, dodatki na rzecz dziecka, które jest umieszczone w pogotowiu opiekuńczym lub w rodzinie zastępczej, lub różnego typu subwencje
• Prawa niezbywalne – można do nich zaliczyć np. prawo do roszczenia z tytułu odszkodowania dotyczącego zachowku po zmarłej osobie;
  Świadczenia z tytułu ubezpieczeń osobowych oraz odszkodowania z ubezpieczeń majątkowych – w tym wypadku komornik ma prawo egzekwować jedynie maksymalną kwotę w wysokości 25% świadczenia z tytułu danego ubezpieczenia
• Świadczenia z pomocy społecznej – są to świadczenia uzyskiwane z tytułu pomocy dla rodzin wielodzietnych czy też rodzin, w których dochód nie przekracza ustalonej kwoty minimalnej.

Jak w praktyce wygląda proces egzekucji z wierzytelności?

Proces egzekucji z wierzytelności jest bardzo prosty. Składa się z trzech etapów, do których należą:

1. Stwierdzenie istnienia w rzeczywistości danej egzekucji – aby egzekwować należne kwoty komornik musi mieć przedstawiony dowód w postaci faktury, umowy itp
2. Złożenie odpowiedniego wniosku – istnieją dwa rodzaje wniosków, w których jeden dotyczy wszczęcia postępowania egzekucyjnego, a drugi jedynie zajęcia wierzytelności
3. Wysłanie wniosku do trzeciodłużnika – jest to zadania komornika, który ma na celu jak najszybciej poinformować dłużnika o złożonym wniosku oraz wszczęciu postępowania egzekucyjnego.